Wady postawy u dzieci – jak je rozpoznać i dlaczego wczesna reakcja jest tak ważna?
Wady postawy u dzieci – jak je rozpoznać i dlaczego wczesna reakcja jest tak ważna?
Problemy z prawidłową postawą ciała u dzieci stają się coraz powszechniejsze – i to nie tylko w wieku szkolnym. Podczas konsultacji fizjoterapeutycznych w ramach projektu „Wsparcie na starcie” specjaliści często zauważają nieprawidłowości, których rodzice wcześniej nie łączyli z rozwojem postawy.
Wielu rodziców zgłasza się do fizjoterapeuty dopiero wtedy, gdy pojawia się ból, szybkie męczenie lub wyraźna asymetria. Tymczasem pierwsze sygnały można zauważyć dużo wcześniej – już u przedszkolaków, a nawet niemowląt.
Najczęstsze sygnały, które mogą wskazywać na wadę postawy
Fizjoterapeuci oceniają postawę dziecka w trzech płaszczyznach i zwracają uwagę na sposób poruszania się, równowagę i jakość ruchu. Oto symptomy, które najczęściej pojawiają się podczas konsultacji:
1. Zapadnięta klatka piersiowa lub zaokrąglone plecy
Może świadczyć o osłabieniu mięśni grzbietu i nadmiernym zaokrągleniu odcinka piersiowego, co w przyszłości prowadzi do wad takich jak plecy okrągłe.
2. Odstające łopatki
Często to sygnał, że mięśnie stabilizujące łopatki są zbyt słabe, co wpływa na całą górną część ciała i sposób oddychania.
3. Koślawość kolan lub stóp
U młodszych dzieci lekka koślawość może być fizjologiczna, ale jeśli jest nasilona, asymetryczna lub utrzymuje się zbyt długo – wymaga konsultacji.
4. Nadmierna lordoza lędźwiowa
Wyraźnie wypięty brzuch i pogłębiona krzywizna lędźwiowa często wynikają z osłabienia mięśni brzucha i pośladków.
5. Asymetria barków lub miednicy
Bardzo istotny sygnał – może świadczyć o kompensacjach ruchowych, skoliozie lub niesymetrycznej pracy mięśni.
6. Chodzenie na palcach
Może być związane z napięciem mięśniowym, problemami sensorycznymi lub utrwalonym nawykiem, który wpływa na całe ustawienie ciała.
7. Szybka męczliwość podczas zabawy
Dzieci z wadami postawy często męczą się szybciej, unikają biegania i aktywnych zabaw albo skarżą się na ból nóg.
Skąd biorą się wady postawy?
Powodów jest wiele, a najczęściej są one ze sobą powiązane. Podczas konsultacji rodzice najczęściej słyszą o takich przyczynach:
1. Zaburzenia napięcia mięśniowego
Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie napięcie utrudnia prawidłową stabilizację postawy.
2. Mała ilość ruchu
Długie przebywanie w foteliku, siedzenie przed ekranem czy brak codziennej aktywności znacząco osłabiają mięśnie posturalne.
3. Nadwaga i niewłaściwa dieta
Zbyt duża masa ciała może obciążać kręgosłup, kolana i stopy.
4. Długie siedzenie w nieergonomicznych pozycjach
Zwłaszcza u starszych dzieci: nieodpowiednie biurko, garbienie się przy rysowaniu, „zjeżdżanie” z krzesła.
5. Nieprawidłowe kompensacje
Niektóre dzieci – np. po wcześniejszych opóźnieniach motorycznych – wykształcają nieprawidłowe wzorce ruchu, które z czasem stają się nawykiem.
Dlaczego wczesna reakcja jest tak ważna?
1. Zapobiegamy trwałym zmianom w układzie kostno-mięśniowym
Im wcześniej wykryjemy wadę, tym łatwiej ją skorygować. U młodszych dzieci postawa jest bardziej plastyczna.
2. Wzmacniamy prawidłowe wzorce ruchowe
Fizjoterapeuta pokazuje rodzicom, jak wspierać dziecko w domu – poprzez zabawę, codzienną aktywność i proste ćwiczenia.
3. Zmniejszamy ryzyko bólu w przyszłości
Dzieci z wadami postawy często zaczynają odczuwać dolegliwości dopiero w wieku 9–12 lat lub jako nastolatki.
4. Wspieramy rozwój pewności siebie
Dziecko, które porusza się sprawnie i bez wysiłku, chętniej uczestniczy w aktywnościach sportowych i zabawach rówieśniczych.
Kiedy zgłosić się na konsultację?
Warto skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, jeśli:
- coś w postawie dziecka „niepokoi oko rodzica”,
- dziecko unika ruchu lub szybko się męczy,
- często się potyka, kuleje, siada w literkę „W”,
- pojawia się asymetria ciała,
- nauczyciel lub lekarz zwrócił uwagę na postawę,
- dziecko skarży się na ból nóg lub pleców.
Warto pamiętać, że wcześnie wykryta wada postawy jest w większości przypadków całkowicie możliwa do skorygowania, a konsultacja to pierwszy krok do zdrowego, swobodnego ruchu i lepszego samopoczucia dziecka.
